Gdzie się znajduje wewnętrzny zegar? – kontynuacja

Poziome kreski oznaczają aktywność, puste przestrzenie – spoczynek. Aby rysunek był wyraźniejszy, każda Unia przedstawia 2 dni, to znaczy pierwsza z nich obrazuje dzień I i 2, następna – dzień 2 i 3 itd. Przez pierwsze 2 tygodnie zapewniono szczurowi zmienne oświetlenie, przez 12 godzin było w klatce jasno, a przez 12 godzin – demno. Szczur był aktywny wyłącznie w deranośd (od 23.00 do 11.00). Przez następne 3 tygodnie zapanowała w klatce demność. Rytm snu i czuwania utrzymuje się nadal, choć każdego dnia aktywność kończy się 25 minut później niż dnia poprzedniego. Rytmy okołodobowe szczura, sterowane przez wewnętrzny zegar, mają więc okres dłuższy niż doba astronomiczna na ogół zgodne z zewnętrznym rytmem dnia i nocy, utrzymują się jednak i bez zewnętrznych bodźców. Jest oczywiste, że steruje nimi wewnętrzny zegar.

U wszystkich żywych stworzeń, jeśli pozbawi się je informacji o czasie, rytmy biologiczne różnią się od 24-godzinnego schematu. Amerykański chronobiolog Franz Halberg ukuł dla nich powszechnie dziś stosowaną nazwę rytmów circadialnych, to jest okołodobowych (circa znaczy po łacinie około, dies – dzień). Jeśli w otoczeniu nie ma żadnych informacji na temat pory dnia, mówimy, że rytmy biologiczne przebiegają swobodnie. Cykliczność okołodobowra jest od 20 lat przedmiotem intensywnych dociekań. Zoolodzy badają ich pochodzenie u owadów, mięczaków i innych bezkręgowców, biolodzy poszukują ich zaczątków u organizmów jednokomórkowych. Celem tych badań jest poznanie podłoża i przebiegu zjawisk odpowiedzialnych za rytmikę okołodobową.