Wątek myśli we śnie

Jeszcze jedna ciekawostka w związku z marzeniami sennymi i stadiami snu: marzenia senne występują nie tylko podczas właściwego snu, ale także podczas zasypiania i budzenia się. Robert Musil opisuje w swych pamiętnikach owo szczególne przenikanie się świadomej myśli i obrazów snu podczas budzenia się.

Wątek myśli we śnie. Wczesnym rankiem znowu obserwowałem siebie, niestety, prawie wszystko zapomniałem. Na wpół śniłem, wpół rozmyślałem. Śniłem, ale nie bez udziału woli, podobnie jak za dnia kształtuje się marzenia.

To było coś o nikotynie. Nie spałem już i pod wpływem jakiegoś fizjologicznego doznania powziąłem zamiar mniej dziś palić. Nagle znowu zapadłem w półsen, po chwili ocknąłem się, jakby zaniepokojony błąkającym się określeniem groźnego działania nikotyny. W wiele godzin później mogłem sobie przypomnieć jedynie wyobrażenie ludzkiego mane- kinu, zbudowanego z drutów, jak na lekcji geometrii. Całą moją uwagę pochłaniało to wyobrażenie i jego nazwa, o ile wiem, przerażająco dosadna. Nie pamiętałem nic innego od pierwszej chwili, nic więcej nie udało mi się pochwycić, i tak zostałem z pustymi rękoma 6.

Zmiany psychiczne podczas zasypiania zostały szczegółowo opisane przez Amerykanów Geralda Vogla i Davida Fouikesa. Proces ten przebiega stopniowo. Najpierw występuje utrata kontroli nad wątkiem myśli. Na jawie myślimy o tym i o owym, ale kierunek myśli jest zależny od woli. Podczas zasypiania wyobrażenia rozsypują się i biegną dalej własnym torem. Gdy zbudzi się człowieka w tym okresie, nie będzie wiedział ani gdzie jest, ani jaka jest pora, że leży we własnym łóżku i że właśnie wybiłajedenasta. Nieco później pojawiają się właściwe marzenia senne, pozbawione już wglądu, co jest przywidzeniem, a co rzeczywistością. Relacje ze snów fazy zasypiania są tak podobne do relacji ze stadium REM, że nie sposób je odróżnić.