Czy istnieje ośrodek snu REM?

Na początku lat sześćdziesiątych Jouvet wykrył, że uszkodzenie pewnych okolic mostu {rys. 8.1) powoduje całkowite zniesienie snu REM. Na podstawie tego odkrycia, a także wyników innych doświadczeń, doszedł do wniosku, że okolice te stanowią podłoże anatomiczne snu R EM. Może przypomnimy sobie teraz charakterystyczne cechy snu REM. W zapisie EEG występują niskonapięciowe lale szybkie, podobnie jak w czuwaniu stwierdza się też szybkie ruchy gałek ocznych. Napięcie mięśniowe jest znacznie obniżone, od czasu do czasu tylko pojawiają się skurcze mięśni. Czy wszystkie te objawy mają wspólne podłoże anatomiczne, czy też są wyrazem wzbudzenia różnych układów? Dalsze, niezwykle interesujące doświadczenia przemawiają za drugą z wymienionych hipotez. Mianowicie, gdy uszkodzi się pewne struktury w obrębie mostu, zwierzę doświadczalne (w omawianym przypadku jest to kot) zapada w sen REM, ale napięcie mięśniowe nie jest obniżone Kot trzyma głowę prosto, podąża za nie istniejącymi przedmiotami, chwyta je, ucieka przed nimi, przejawia agresję lub lęk. Wygląda to tak, jakby tak samo jak człowiek przeżywa! we śnie REM marzenia senne i wskutek zachowanego napięcia mięśni mógł brać w nich czynny udział.

Wróćmy jednak do sprawy przekaźników synaptycznych. Po uszkodzeniu określonych ośrodków pnia mózgu nie występuje w stadium REM obniżenie napięcia mięśniowego. Kot trzyma we śnie głowę prosto, wstaje, chodzi, zdaje się chwytać nie istniejące przedmioty. (Sekwencja z filmu Morrisona, 1983) z monoaminową teorią snu neu rony serotoninergiczne są odpowiedzialne za uruchamianie snu RE M, a neurony noradrenergiczne i cholinergi- czne – zajego przebieg. Allan Hobson i Robert McCarley z uni wersy te- tu harwardzkiego kontynuowali prace na ten temat badania ich dotyczyły głównie roli acetylocholiny. Wprowadzali oni do mostu przez zaimplantowaną kaniulę niewielkie ilości karbacholu, środka o działa niu podobnym do acetylocholiny, ale o dłuższym czasie trwania. Wyniki były prawdziwą rewelacją: zwierzęta przez wiele godzin znajdowały się w stanie przypominającym sen KEM. Na podstawie powyższych danych, a także innych badań, Hobson i McCarley doszli do wniosku, że układ cholinergiczny i serotoninergiczny działają przeciwstawnie, i że dzięki ich współdziałaniu, którego bliżej tu nie omawiam, spełnia się cykl snu Non-REM/REM.