Wybiórcze pozbawienie poszczególnych stadiów snu – kontynuacja

Pozbawienie snu REM w ciągu paru kolejnych nocy powoduje, że w noc wyrównawczą ilość snu REM narasta, jak gdyby trzeba było pokryć jego deficyt. Jest to tak zwany objaw odbicia, nie zawsze występuje on równie wyraźnie, jak w przypadku Roberta. U niektórych ludzi w ogóle nie stwierdzano zwiększenia ilości snu REM. Przypuszcza się, że różnice te mają związek z osobowością badanego.

Wiemy już, że całkowite pozbawienie snu wpływa tak samo na sen wofnofalowy człowieka i zwierząt. Dotyczy to również snu REM. Badania, przeprowadzone na zwierzętach różnych gatunków, wykazały, że zarówno całkowite pozbawienie snu, jak i wybiórcze pozbawienie snu REM wywołuje objaw odbicia. Świadczy to o tym, że nie tylko stadia snu, ale także reguły rządzące zjawiskiem snu są takie same u wszystkich ssaków.

Dotychczas mówiliśmy wyłącznie o wybiórczym pozbawieniu snu REM, Czy można wyrugować inne stadia? Całkowite wykluczenie snu Non-REM nie jest możliwe, gdyż, po pierwsze, stanowi on w ogóle 75 – 80% snu, a po drugie – zawsze poprzedza sen REM. Pozbawienie snu Non-REM jest równoznaczne z całkowitym pozbawieniem snu. Można jednak wybiórczo wyeliminować głęboki sen wolnofalowy. W badaniach, które po raz pierwszy przeprowadzono we wczesnych latach sześćdziesiątych, próbowano przerywać sen za każdym razem, gdy badany znajdował się w stadium 4. Zabiegi te nie budziły wprawdzie badanych, powodowały jednak spłycenie snu. Podobnie jak w przypadku badań nad pozbawieniem snu REM można niemal całkowicie wyeliminować sen głęboki. I tym razem obserwowano, że w miarę upływu czasu trzeba coraz częściej zakłócać sen. Podczas najbliższego snu wyrównawczego występuje objaw odbicia, wzrasta ilość stadium 4. Ocena, jakie znaczenie mają powyższe obserwacje, nie jest wcale prosta, gdyż sen głęboki odróżnia się od innych stadiów Non-REM jedynie na podstawie znacznej ilości fal wolnych (rozdział 2). Jak stwierdziliśmy na podstawie naszych własnych doświadczeń, wyrugowanie głębokiego snu prowadzi do wzrostu fal wolnych w innych stadiach. Kompensacja ta uniemożliwia więc całkowite wyeliminowanie snu głębokiego.