Sen bez snów

Następne pytanie: czy treść marzeń sennych ma wpływ na określone, wymierne funkcje fizjologiczne? Czy jest jakiś związek między szybkimi ruchami gałek ocznych w stadium REM a wydarzeniami snu? Z początku wyniki badań przeprowadzonych przez Dementa zdawały się potwierdzać powyższą hipotezę. Opisuje on doświadczenie, w którym budził badaną osobę po dłuższym okresie ruchów gałek ocznych. Badany powiedział, że przyglądał się we śnie grze w ping-ponga. Niestety, dalsze badania nie potwierdziły zależności między ruchami gałek ocznych a treścią snów, i zależność ta nie wydaje się prawdopodobna. Szybkie ruchy gałek ocznych, występujące także u niemowląt oraz u zwierząt, należą do tak zwanych fazowych przebiegów w stadium REM, tak jak skurcze mięśni czy wahania ciśnienia tętniczego. Jak dotąd, nic nie potrafimy powiedzieć o treści snów na podstawie obserwacji zjawisk fizjologicznych.

U Freuda czytamy, że najlepszy sen jest to sen bez snów, jest to sen doskonały. Ale czy w ogóle istnieje sen bez snów? Lub inaczej: czy istnieje odrębny sen marzeń sennych? Nawet fachowcy używają czasem tego niezbyt ścisłego określenia, gdy mowa jest o stadium REM. Bierze się to stąd, że 80% przebudzeń ze snu REM towarzyszą relacje z marzeń sennych. Badania doświadczalne wykazały, że jest to znaczne uproszczenie. Relacje z marzeń sennych notuje się także w 74% wybudzeń ze snu Non-REM.

Inne są marzenia senne we śnie REM, a inne – we śnie Non-REM. Sny w stadium REM są szczególnie barwne, niezwykłe, złożone i pełne emocji. We śnie Non-REM marzenia senne są bardziej wyrozumowane, rzeczowe i przypominają swobodny nurt skojarzeń. Można wyłącznie na podstawie treści marzeń sennych stwierdzić, czy dana relacja pochodzi ze snu REM czy Non-REM. John Antrobus, amerykański uczony zajmujący się marzeniami sennymi, uważa jednak, że różnica polega nie na treści, lecz czasie trwania, i że w długich opowieściach ze snu REM więcej jest miejsca na barwne przygody, a poza tym, że relacje ze snu REM są dłuższe, gdyż lepsza jest zdolność przypominania po obudzeniu się z tego stadium.