Pozbawienie człowieka stadium REM

Gdy Dement w roku 1960 ogłosił, że pozbawienie człowieka stadium REM prowadzi do zaburzeń psychicznych, świat nauki przyjął to stwierdzenie bez zdziwienia. Było to tylko potwierdzenie dotychczasowych przypuszczeń. Zależność między stadium REM a stanem psychicznym wydawała się niezbicie dowiedziona, póki za pomocą dalszych wnikliwych badań nie obalono pierwotnych wniosków, a sam Demem nie zmienił swego stanowiska. Jeszcze dziś można czytać w podręcznikach o katastrofalnych skutkach pozbawienia marzeń sennych. Pogląd ten jest pozbawiony naukowych podstaw, jako że marzenia senne występują we wszystkich stadiach snu, i nie jest możliwe usunięcie ich bez całkowitego pozbawienia snu. Pytanie o sens i biologiczne znaczenie marzeń sennych pozostaje nadal bez odpowiedzi.

Popatrzmy jeszcze na zagadnienie marzeń sennych z szerszego, historycznego i kulturowego punktu widzenia. Fryderyk Hebbel pisał: „Marzenia senne są najlepszym dowodem tego, że wcale nie jesteśmy tak zasklepieni we własnej skorupie, jak mogłoby się wydawać” 10. Od najdawniejszych czasów sny są bramą do innego świata. W Iliadzie i Odysei Homera bogowie pojawiają się w snach w ludzkiej postaci, aby udzielać śmiertelnym ostrzeżeń lub wydawać im rozkazy. Bogini Atena ukazuje się we śnie Nauzykai jako jej najlepsza przyjaciółka i skłaniają, aby o świcie rozpoczęła pranie na brzegu morza po to, by mogła przyjąć Odyseusza, któremu udało się ocaleć z rozbitego okrętu.

Marzenia senne odgrywały ważną rolę w dawnej sztuce leczenia. Wstaroiytnej Grecji chory udawał się do świątyni, w której tłumaczono sny. Była to świątynia Apollina lub Asklepiosa. Pacjent poddawał się tam różnym ceremoniom i, w stanie egzaltacji, obmyty, namaszczony, okadzony, kładł się na skórze barana ofiarnego, zasypiał i śnił o sposobie leczenia, który jawił mu się bezpośrednio tub w postaci symbolicznej. Sny te tłumaczyli potem kapłani11.