Inne przypuszczalne endogenne czynniki snu cz. 2

Była już mowa o badaniach prowadzonych przez Shojiro Inouć i Jamesa Kruegera. Niedawno obaj ci uczeni natrafili na nowy ślad. W roku 1983 Inouć i jego współpracownicy, razem z grupą naukowców z uniwersytetu w Kioto wykryli, że prostagłandyna D2, podawana w bardzo małych ilościach do przestrzeni płynowych u szczura, wywołuje sen. Prostaglandyny są to endogenne związki chemiczne, które odgrywają ważną rolę w procesach zapalnych i powstawaniu odczynu gorączkowego. Leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, jak na przykład kwas acetylosalicylowy, działają między innymi w ten sposób, że hamują syntezę prostaglandyn. Jest wiele prostaglandyn, z których nie wszystkie są równie dobrze poznane. Zwłaszcza niewiele jest wiadomo na temat roli prostaglandyny D2, której wysokie stężenie stwierdza się w mózgu szczurów. Naukowcy z zespołu Ryuji Ueno i Osamu Hayaishi z Kioto odkryli przypadkiem nasenne działanie tego związku, co potwierdziły także szczegółowe badania przeprowadzone w Tokio. Zwraca uwagę fakt, że ilość niezbędna do wywołania snu odpowiada stężeniu prostaglandyny D2 stwierdzanemu w mózgu i że jest ona znacznie mniejsza niż dawki zazwyczaj stosowane w farmakologii. Przemawia to za hipotezą, że fizjologiczne wahania poziomu prostaglandyny D2 w mózgu mają wpływ na proces regulacji snu.

Znane są jeszcze inne fakty, potwierdzające związek między snem a reakcjami obronnymi. Gdy do organizmu wnikną bakterie, broni się on między innymi w ten sposób, że uwalnia z krwinek białych substancje zwane interleukinami. Interleukina znajduje się również w hodowli tkankowej niektórych komórek mózgowych, co stwierdził wraz ze swym zespołem immunolog Adriano Fontana z Zurychu. Najprawdopodobniej związek ten pełni jakąś rolę w mózgu, choć nic jeszcze dziś na ten temat nie wiemy. Krueger odkrył niedawno, że podanie bardzo małych ilości interleukiny do przestrzeni płynowych szczura wywołuje sen już po kilku minutach. Godny uwagi jest fakt, że czas między podaniem związku a zaśnięciem jest znacznie krótszy niż w przypadku czynnika S czy prostaglandyny D2. Dawka, niezbędna do wyzwolenia snu (jakkolwiek można ją określić tylko w przybliżeniu, gdyż skład chemiczny interleukiny nie jest znany), jest mniejsza niż wszystkich dotychczas badanych substancji endogennych, pomijając oczywiście nie potwierdzone wyniki badań nad A VT. Sensacyjne te odkrycia wymagają jeszcze sprawdzenia.