Monthly Archives Sierpień 2015

Marzenia senne: czysty rozum czy niedorzeczność?

Czy sny są tylko majaczeniem, czy też są wyrazem doniosłych skojarzeń? Odkąd sformułowano to pytanie, zawsze byli zwolennicy obu poglądów. Można, jak Zygmunt Freud, podzielać zdanie Platona, że każdego z nas trawią zakazane żądze, wielu na zewnątrz jest umiarkowanych i tylko w snach ujawniają się ich pragnienia. Arystoteles uważał sny za przetrwałe doznania zmysłowe, które, jak wiry w rzece, albo pozostają na miejscu, albo łączą się i przyjmują nową postać.

Read More

Dobowe zapotrzebowanie na sen cz. 2

Obok takich, jak opisany powyżej, przykładów symulacji, znane są też potwierdzone przypadki bardzo krótkiego snu dobowego. Henry Jones i łan Oswald znaleźli w Australii dwu zdrowych mężczyzn, w wieku lat 30 i 54, którzy twierdzili, że sypiają mniej niż trzy godziny na dobę. Obaj prowadził] czynne życie zawodowe i sprawiali wrażenie ludzi pełnych energii. Sześć do siedmiu dni spędzonych w pracowni pozwoliło potwierdzić, że sypiają oni rzeczywiście mniej niż trzy godziny dziennie. Sen głęboki (stadium 3 i 4) zajmował u nich 50% całkowitego czasu snu, a sen REM, który występował wkrótce po zaśnięciu, trwał około kwadransa.

Read More

Jedzenie przed snem

Kładziemy się do łóżka, ale jeszcze byśmy coś przekąsili przed snem, niestety musimy pamiętać, że jedzenie na noc powoduje wyczerpanie organizmu, który zamiast odpoczywać, musi trawić spożyty pokarm. W nocy nasz organizm wycisza się i uspokaja, tętno zwalnia, pogłębia się oddech, jednak pozostałe narządy pracują normalnie. Jeśli najemy się na noc, nasz żołądek musi trawić, i kiedy budzimy się rano pozornie wyspani, nasz organizm wolałby właśnie odpoczywać. Nasza gotowość do rozpoczęcia nowego dnia jest potem bardzo ciężka. Czym to grozi? Skutkiem nocnego jedzenia są omdlenia, osłabienia organizmu, spadek odporności i większa podatność na choroby...

Read More

Ubranie do spania

Wybór dla nas odpowiedniego ubrania do spania nie jest zadaniem łatwym. Przy wyborze zazwyczaj kierujemy się wygodą lub ciekawym wyglądem. Zawsze pojawia się dylemat czy spać w bieliźnie lub w starej koszulce XXL, czy może nie zakładac na noc nic i spac po prostu nago. Obecnie na rynku są widoczne coraz większe zmiany, a marki odzieżowe codziennie prześcigają się w projektowaniu coraz to nowszych, oryginalniejszych ubran nocnych. W zwykłych sklepach oraz w Internecie możemy znaleźć szeroką ofertę ubrań nocnych, od zwykłej piżamy poprzez nocne szlafroki, koszule do spania czy nocną bieliznę, od kolorów po różne dziwne wzorki, motywy czy rodzaj materiału. Po pierwsze, piżama powinna być dobrana odpowiednio do pory roku...

Read More

Freud i sen cz. 2

Wielka jest zasługa Freuda, że zwrócił uwagę na ukryte znaczenie marzeń sennych i zdołał innym wszczepić swe przekonania. Marzenia senne nie są zwodniczym majakiem, lecz „listami do nas samych”. Sen przemawia językiem symboli, którego reguły są różne od języka słów. Każdy symbol wyraża wielorakie treści, a wykryć je można za pomocą wolnych skojarzeń. Tok myśli winien być jak najbardziej swobodny, a sprawozdania, z czym się kojarzą poszczególne obrazy, muszą być spontaniczne. Charakterystyczne dla snu jest stapianie się różnorodnych doznań w jeden obraz, który kryje się pod maską pozornie nie mającą nic wspólnego z rzeczywistymi wydarzeniami. Według Freuda kamuflaż ten służy zatajeniu treści o ładunku emocjonalnym zbyt wielkim, aby mogły ujawnić się bez obsłonek.

Read More

Zaburzenia rytmów biologicznych jako ryzyko zawodowe

Podróże dookoła świata związane były niegdyś z licznymi trudami. U biegł o wieczni żeglarze nie znali za to dolegliwości współczesnych globtroterów, tak zwanego zespołu Jumbo Jęta3, której doświadczy! Jel lag syndrome w angielskiej literaturze fachowej. niejeden pasażer transatlantyckich linii lotniczych. Podróżujący na zachód, znalazłszy się u celu, przez parę dni budzą się bardzo wcześnie rano, a po południu słaniają się ze zmęczenia. Wędrówka na wschód wywołuje raczej trudności w zasypianiu. Powodem tych dolegliwości jest to, że rytmy biologiczne nie od razu mogą się nagiąć do zmiany strefy czasu. Rytmy przemiany materii i wydzielania hormonów początkowo stosują się w Ameryce do czasu europejskiego. Jak wykazały szczegółowe badania, całkowite przystosowanie się trwa niemal 2 tygodnie. Większość ludzi odczuwa wyjazd na zachód jako znacznie przyjemniejszy niż na wschód. Wynika to stąd, że okres swobodnie przebiegających rytmów biologicznych wynosi około 25 godzin, i że łatwiej jest dostosować się do wydłużenia doby wskutek podróży na zachód niż do jej skrócenia poniżej 24 godzin.

Read More

O pochodzeniu snu cz. 2

A jak śpią gady, które mają wspólnych przodków z ptakami? Amerykański uczony Edward Tauber opisuje zachowanie kameleona podczas spoczynku: „Przed zachodem słońca kameleon usadawia się na gałęzi w charakterystycznej pozycji, ogon zwija na kształt sprężyny zegarka, i nieruchomieje, tylko oczy mu biegają. W tej fazie kameleon nie chwyta owadów, nawet jakby nie zauważał tych, które po nim łażą.

Read More

Co jeść przed snem

Mając problemy ze snem oraz kiedy cierpimy na bezsenność, musimy pamiętac o tym, jak ważna jest dla nas dieta przed snem i to co jemy na kolację. Warto wiedzieć, że dieta na sen pomaga w zasypianiu. Zatem zanim położymy się spać, musimy ograniczyć dania smażone, obfite i ciężkostrawne potrawy, a najlepiej jest przed snem wypić szklankę mleka. Na kolację możemy spożywać dania gotowane na wodzie lub parze albo pieczone w folii. Ostatni posiłek powinien być ciepły, gdyż to korzystnie wpłynie na nasz spokojny sen, i obudzimy sie wtedy wypoczęci oraz pełni energii na wyzwania i działania kolejnego dnia. Pamiętajmy, że nasze ciało potrzebuje właściwej ilości snu, podczas którego się regeneruje...

Read More

Dwuczynnikowy model regulacji snu

Tak więc zjawisko snu zależy zarówno od czasu czuwania, jak i od endogennych procesów okołodobowych. Wynik współdziałania obu tych czynników przedstawiono na rysunku 12.2 pod postacią wykresu. Tak zwany proces S jest to senność zależna od czasu spędzonego uprzednio we śnie lub w czuwaniu, określa on ponadto głębokość snu. Krzywa, obrazująca proces S, narasta w czuwaniu, co się wyraża wzrostem senności, i opada podczas snu, co znajduje odbicie w spadku ilości snu głębokiego. Krzywa C przedstawia czynność zegara wewnętrznego, niezależną od ilości czasu spędzonego we śnie lub w czuwaniu. Wierzchołek krzywej C przypada na godzinę 4.00 rano, kiedy to najtrudniej jest zwalczyć senność, a spadek – na godzinę 16.00 po południu. Widoczna na rysunku sinusoida C jest lustrzanym odbiciem procesu C. Krzywa C jest jednocześnie wykresem progu czuwania, którego najniższa wartość odpowiada najwyższej wartości progu zasypiania. Proces C zależy nie tylko od zegara wewnętrznego, ale także od okoliczności zewnętrznych. Na przykład nudny wykład podnosi próg zasypiania, a sensacyjny film może opóźnić zaśnięcie. W rezultacie gotowość do snu jest wypadkową procesów S i C. Wypadkowa ta jest to w naszym modelu odległość między krzywymi S i C. Zobaczmy teraz, co się dzieje, gdy ktoś budzi się o 7.00 rano. Obie krzywe leżą blisko siebie, potrzeba snu jest niewielka. Po południu odległość między krzywymi narasta, największa jest o godzinie 23.00, w chwili zaśnięcia. W trakcie snu odstęp między krzywymi stopniowo maleje, aż do chwili obudzenia się, gdy obie krzywe zetkną się o 7.00 rano.

Read More

Socjologia snu – kontynuacja

W dawnych czasach nie tylko nie było osobnych pomieszczeń sypialnych, ale i czas wypoczynku nie byl ustalony. Gleichmann. wnioskując na podstawie ikonografii z czasów późnego średniowiecza, na przykład malarstwa szkoły flamandzkiej, pisze, że ludzie sypiali niegdyś w ciągu dnia. w pobliżu domu. przy drodze, w polu. Europejczycy zwiedzający Indie są dziś zdumieni widokiem ludzi, którzy śpią w dzień na ulicy. W Europie ukształtował się bowiem pogląd, że nie należy sypiać w pewnych porach i określonych miejscach. Spanie na ulicy i w innych miejscach publicznych uważa się za zakłócanie porządku i jest ścigane przez policję. W wielkich miastach, jak na przykład Paryż, pozwala się jednak clochardom spać pod mostami i na stacjach metra. Nie jest natomiast w złym tonie drzemka w środkach lokomocji, w pociągu lub samolocie.

Read More

Czy DSIP jest poszukiwanym endogennym czynnikiem snu?

Na początku lat sześćdziesiątych Marcel Monnier, profesor fizjologii uniwersytetu w Bazylei, zajął się problematyką endogennych czynników snu. Praca ta zajęła mu 20 lat. Monnier jest uczniem laureata Nagrody Nobla, Waltera Hessa, profesora uniwersytetu w Zurychu. Jak już wspomniałem w poprzednim rozdziale, Hess wykazał, że drażnienie prądem elektrycznym struktur pnia mózgu wywołuje sen. Metodę tę Monnier zastosował u królików. Nawiązując do koncepcji Pićrona, postawił hipotezę, że podczas drażnienia mózgu prądem elektrycznym uwalnia się czynnik snu, który można wykryć we krwi. Wspomagany przez dwu studentów medycyny, Theodora Kollera (dziś profesora biologii komórki Politechniki Federalnej w Zurychu) i Luziusa Hóslie- go (obecnie profesora fizjologii na uniwersytecie w Bazylei), Monnier opracował metodę wyodrębniania z krwi śpiących zwierząt frakcji zawierającej czynnik snu. Rozdziału dokonywano za pomocą błon półprzepuszczalnych. Podanie innym zwierzętom wyizolowanej frakcji wywoływało sen. Podobnie jak Pappenheimer, także Monnier nawiązał współpracę z chemikiem. Był nim profesor Guido Schoenenberger, który uzyskał czynnik snu w czystej postaci i zanalizował jego strukturę. Podsumowując: drażnienie prądem elektrycznym wyzwala peptyd, składający się z 9 aminokwasów. Otrzymał on nazwę DSIP, delta sleep inducing peptide, co znaczy po angielsku: peptyd wyzwalający sen delta. Nazwa pochodzi stąd, że po podaniu DSIP spostrzeżono jako pierwszy z objawów sen delta. Gdy poznano już budowę DSIP, można go było bez większych trudności zsyntetyzować. Według Monniera i Schoenen- bergera produkt naturalny i syntetyczny niczym się od siebie nie różnią pod względem działania.

Read More

Sen i czuwanie

Spór o to. czy sen jest procesem biernym czy leż czynnym, odnowił się w łatach czterdziestych. Giuseppe Moruzzi, profesor uniwersytetu w Pizie i amerykański fizjolog Horace Magoun odkryli, że drażnienie prądem elektrycznym w obrębie pnia mózgu natychmiast budzi uśpione zwierzę. Muszę w tym miejscu powiedzieć kilka słów o budowie ośrodkowego układu nerwowego. W pniu mózgowym znajduje się szeroko rozgałęziona sieć komórek, których wypustki sięgają do przodomózgowia i do rdzenia kręgowego. Jest to tak zwany układ siatkowaty. Wyniki badań Moruzziego świadczyły o tym, że układ siatkowaty pełni przede wszystkim rolę aktywującą, jako że jego wzbudzenie prowadzi do stanu szczególnie natężonej czujności. Sen byłby więc wynikiem spadku aktywności układu siatkowatego, a zatem stanem biernym. Dalsze badania wykazały wkrótce, że sprawa nie jest taka prosta. Drażnienie tylnej (kaudalnej) części układu siatkowatego nie powoduje czuwania, lecz sen.

Read More

Analiza widmowa zapisu EKG podczas snu

Zgodnie z przytoczoną powyżej klasyfikacją sen dzielimy na 5 stadiów. Granice między stadiami 1 -4 są płynne, dlatego też i podział jest do pewnego stopnia dowolny. Wyraźnie ujawnia się to po przeprowadzeniu analizy widma EEG z całej nocy, można też zobaczyć, że i poszczególne stadia nie mają jednolitej struktury.

Read More