Monthly Archives Lipiec 2015

Czy istnieje ośrodek snu REM? cz. 2

Dotychczas przedstawiłem wyniki doświadczeń wykonanych głównie na zwierzętach. Czy wyniki doświadczeń tych wyjaśniają także procesy zachodzące u człowieka? W przypadku acetylocholiny wiadomo jest, że jej działanie jest takie samo u ludzi jak u zwierząt doświadczalnych. Christian Gillin i Natray Sitaram, amerykańscy uczeni z National Institute of Mental Health, zajęli się wpływem środków cholinergicznych na sen REM u człowieka. Badania polegały na tym, że jak zwykle rejestrowano polisomnogram, ponadto podawano podczas snu różne leki przez dren założony uprzednio do żyły ramiennej. Jeśli wkrótce po zaśnięciu podano arecholinę, środek o działaniu cholinergjcznym. obserwowano hardzi szybkie pojawianie się snu REM. Po podaniu skopolaminy, środka znoszącego działanie acetylocholiny w mózgu, sen REM był bardzo opóźniony. Wyniki powyższe świadczą o tym. że u człowieka, podobnie jak u zwierząt doświadczalnych, acetylocholina odgrywa doniosłą rolę w sterowaniu snem REM. Trzeba przy tym wspomnieć, że Gillin i Sitaram obserwowali wyjątkowo szybkie występowanie snu REM po wstrzyknięciu arecholiny u chorych z depresją. Spostrzeżenie to pozwala przypuszczać, że podłożem depresji jest nadwrażliwość komórek nerwowych na acetylocholinę, co ma istotne znaczenie nie tylko dia patologii snu w tej chorobie, ale także dla wszystkich jej objawów.

Read More

Nadmierna senność

Kiedy śpimy codziennie normalnie osiem podstawowych godzin, a mimo to czujemy sie strasznie nie wyspani i senni, i chętnie spowrotem wrócilibysmy do łóżka, to coś jest nie tak z naszym organizmem. Presja czasu, ciągły stres, brak czasu na relaks i odpoczynek sprzyjają naszej nadmiernej senności. Nadmierna senność objawia się w postaci poczucia senności, mimo przespanej nocy, przedłużania się snu lub występowania epizodów snu w ciągu dnia, w czasie przeznaczonym na aktywność i pracę. Ludzie nadmiernie senni wykazują trudności z porannym wstawaniem z łóżka, są mało wydajni w pracy, zdekoncentrowani, rozdrażnieni, nadpobudliwi, mają problemy z pamięcią, są rozkojarzeni i zapominalscy. Najczęściej marzą o drzemce w ciągu dnia, by zredukować poczucie zmęczenia i niewyspania...

Read More

Sen z retorty!

Nagłówki takie ciągle czytamy w prasie przeciętny czytelnik może się zastanawiać, ile też jest prawdy, a ile pogoni za sensacją w tego rodzaju artykułach, i czy rzeczywiście organizm nasz sam produkuje środki nasenne?

Read More

Samopoczucie i sprawność podczas przymusowej bezsenności

Według Dementa opisany powyżej rekord świadczy o tym, że można przetrwać dłuższy okres bez snu, i że nie zakłóca to w istotny sposób czynności psychicznych. Przyznaje on jednak, że wyczyn Randy’ego był możliwy dzięki wielu sprzyjającym okolicznościom, jak świetna kondycja fizyczna chłopca, jego nieugięta wola, opieka roztoczona przez kierownika badań oraz doping ze strony środków masowego przekazu. Wyniki innych eksperymentów świadczą o tym, że długotrwałemu pozbawieniu snu towarzyszą znacznie bardziej nasilone zaburzenia. Tematyka ta została wyczerpująco omówiona w książce Hermanna Hubera-Weidmanna pod tytułem Sen. zaburzenia snu. przymusowa bezsenność2.

Read More

Sen zimowy

Dla wielu zwierząt zima jest niebezpieczną porą roku. Ptaki wędrowne pokonują znaczne przestrzenie, aby jesienią dotrzeć do ciepłych krajów. Ssaki nie mogą uciec przed mrozami, a więc niektóre z nich stosują wewnętrzną obronę: tłumią czynność układu oddechowego oraz układu krążenia i zapadają w stan podobny do snu. Ciepłota ciała u zwierząt tych może spaść niemal do punktu zamarzania, a procesy metaboliczne zmniejszają się do 10 – 15% wartości wyjściowych. Jeż, łasica, nietoperz, suseł, chomik i popielica zapadają w taki właśnie prawdziwy sen zimowy. Źródłem energii podczas snu zimowego są stopniowo zużywane zasoby tkanki tłuszczowej. Inne zwierzęta, jak wiewiórka, piesek stepowy i niedźwiedź brunatny nie zapadają właściwie w sen zimowy, lecz przechodzą w stan spoczynku, podczas którego ciepłota ciała, oddech i czynność serca nie są hardziej stłumione niż w zwykłym śnie. Większość zwierząt kryje się zimą w norach i korzysta z rezerw własnego ustroju, a także z nagromadzonych zapasów, na przykład orzechów.

Read More

Freud i sen

Freud przedstawił to zagadnienie ze zwykłą sobie prostotą i jasnością, zadał przy tym następujące pytanie: Z naukowego punktu widzenia marzenia senne są wytworem naszej własnej psychiki, przeżyty właśnie sen wydaje się jednak każdemu z nas czymś obcym i niechętnie przyznajemy się do autorstwa. Równie często mówimy „śniło mi się”, jak „śniłem”. Skąd się bierze owa obcość duchowa marzeń sennych? 15

Read More

Aromaterapia na bezsenność

Aromaterapia towarzyszy nam już od czasów starożytnych. Leczenie z użyciem zapachów i olejków eterycznych do dziś cieszy się niesłabnącą popularnością. Aromaterapia to także sposób na bezsenność. Kiedy nasączymy chusteczkę kilkoma kroplami wymieszanych olejków eterycznych i włożymy ją pod poszewkę poduszki, to ten zapach sprawi, że nawet nie zauważymy, jak odpływamy w objęcia snu. Aromaterapia to także zioła. Pod poduszkę mogą trafić uspokające zioła na bezsenność takie jak : lawenda, rumianek, hiacynt, rozmaryn, bylica. Aromaterapia to nie tylko inhalacje, również możemy dodać olejki eteryczne do kąpieli. Aromaterapia podsuwa pomysły także na masaże. Zrelaksują nas przed pójściem spać. Pamiętajmy jednak, aby nie masować skóry bezpośrednio olejkami eterycznymi, gdyż mogą podrażnić skórę...

Read More

Sztuka kierowania własnymi snami

Zawsze, gdy patrzysz na coś we śnie – powiada Don Juan do Carlosa – rzecz ta zmienia swą formę. Sztuka kierowania własnymi snami polega nie tyiko na tym, by usilnie wpatrywać się w majaki wyobraźni, trzeba umieć je zatrzymać. Sen osiąga swój cel dopiero wtedy, gdy się wszystko ostro zobaczy 18.

Read More

Marzenia senne mogą czasem przysparzać korzyści na jawie

Może zmienimy trochę temat naszych rozważań. Marzenia senne mogą czasem przysparzać korzyści na jawie, jeśli są źródłem natchnienia. Przykładem jest tu historia chemika F.A. Kekulćgo, który przez dłuższy czas na próżno usiłował dociec, jaka jest struktura cząsteczki benzenu. Pewnej nocy przyśniło mu się sześć węży, które utworzyły koło, a każdy gryzł ogon swego poprzednika. Gdy się zbudził, rozwiązanie zagadki było już gotowe benzen jest zamkniętym pierścieniem sześciu atomów węgla, podobnie jak węże ze snu tworzyły zamknięty krąg.

Read More

Sen bez snów

Następne pytanie: czy treść marzeń sennych ma wpływ na określone, wymierne funkcje fizjologiczne? Czy jest jakiś związek między szybkimi ruchami gałek ocznych w stadium REM a wydarzeniami snu? Z początku wyniki badań przeprowadzonych przez Dementa zdawały się potwierdzać powyższą hipotezę. Opisuje on doświadczenie, w którym budził badaną osobę po dłuższym okresie ruchów gałek ocznych. Badany powiedział, że przyglądał się we śnie grze w ping-ponga. Niestety, dalsze badania nie potwierdziły zależności między ruchami gałek ocznych a treścią snów, i zależność ta nie wydaje się prawdopodobna. Szybkie ruchy gałek ocznych, występujące także u niemowląt oraz u zwierząt, należą do tak zwanych fazowych przebiegów w stadium REM, tak jak skurcze mięśni czy wahania ciśnienia tętniczego. Jak dotąd, nic nie potrafimy powiedzieć o treści snów na podstawie obserwacji zjawisk fizjologicznych.

Read More

O pochodzeniu snu

Na rysunku 7.4 narysowane jest drzewo genealogiczne przedstawiające ewolucję gatunków. Uważa się dziś. że w zamierzchłej przeszłości najpierw powstały organizmy jednokomórkowe, które w toku ewolucji rozwinęły się w zwierzęta wielokomórkowe. A jak przebiegała ewolucja snu? Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba zostawić na razie „koronę stworzenia” i zająć się organizmami, które powstały wcześniej niż ssaki.

Read More

Socjologia snu

W kręgu kultury europejskiej w większości domów znajdują się osobne sypialnie. Jest to zdobycz względnie nowa. Jeszcze w późnym średniowieczu wszyscy domownicy spali w tej samej izbie, która poza tym służyła do wielu innych celów. Służba spała razem z państwem, aby w każdej chwili być pod ręką. Pokoje sypialne pojawiają się po raz pierwszy na królewskich dworach. Sławna jest sypialnia francuskiego króla Ludwika XIV, która stanowiła nie tylko ośrodek dworu, ale i państwa. Poranna lever du roi. audiencja udzielana przez Jego Królewską Mość jeszcze w łóżku, była głównym wydarzeniem dnia. Obyczaj urządzania osobnej sypialni przejęła arystokracja, a później mieszczaństwo.

Read More

Pozbawienie człowieka stadium REM

Gdy Dement w roku 1960 ogłosił, że pozbawienie człowieka stadium REM prowadzi do zaburzeń psychicznych, świat nauki przyjął to stwierdzenie bez zdziwienia. Było to tylko potwierdzenie dotychczasowych przypuszczeń. Zależność między stadium REM a stanem psychicznym wydawała się niezbicie dowiedziona, póki za pomocą dalszych wnikliwych badań nie obalono pierwotnych wniosków, a sam Demem nie zmienił swego stanowiska. Jeszcze dziś można czytać w podręcznikach o katastrofalnych skutkach pozbawienia marzeń sennych. Pogląd ten jest pozbawiony naukowych podstaw, jako że marzenia senne występują we wszystkich stadiach snu, i nie jest możliwe usunięcie ich bez całkowitego pozbawienia snu. Pytanie o sens i biologiczne znaczenie marzeń sennych pozostaje nadal bez odpowiedzi.

Read More