Monthly Archives Czerwiec 2015

Zagadnienia związane ze snem zwierząt

Wielokrotnie już porównywano sen u różnych gatunków, a także próbowano wykryć związek między właściwościami snu a innymi parametrami fizjologicznymi i warunkami życia. Badania porównawcze wykazały ciekawą zależność między cechami snu a przemianą materii. Małe zwierzęta, które mają intensywny metabolizm i zazwyczaj żyją krótko (jeż na przykład żyje zaledwie 6 lat), śpią dłużej niż zwierzęta większe, o mniej intensywnych przemianach i długim czasie przeżycia ikon żyje do 46 lat). Podobną zależność wykazuje także czas trwania cyklu Non-REM/REM. Małe zwierzęta, o intensywnym metabolizmie i niskiej masie mózgu, mają krótszy c>td niż zwierzęta duże. Można to poprzeć przykładami: u szczura cykl Non-REM/REM trwa przeciętnie 10 minut, u kota – 28 minut, u człowieka – 90 minut, a u słonia – 120 minut. W pewnym uproszczeniu należy więc powiedzieć, że krótkie, intensywne życie idzie w parze z długim snem dobowym i krótkim cyklem snu. Regułę tę, jak to zwykle bywa, potwierdzają (albo podważają?) liczne wyjątki.

Read More

Poobiednia drzemka

Jesienno-zimowa aura sprawia, że w pracy mamy tylko jedno marzenie, wrócić do domu, zjeść gorący obiad i położyć się spać. Czy jednak taka poobiednia drzemka jest dobra dla naszego organizmu? Czy nie rozreguluje naszego rytmu dnia i nie sprawi pomieszania dnia z nocą? Okazuje się, że nie tylko nie jest stratą czasu, ale może przynieść wiele potrzebnych naszemu organizmowi korzyści. Taka piętnasto minutowa drzemka może zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby serca. Dzieje się tak, ponieważ krótko trwający sen powoduje obniżenie poziomu stresu w naszym organizmie, a ten jak wiadomo jest główną przyczyną zawałów serca i udarów mózgu...

Read More

Inne funkcje ustroju podczas snu

Dotychczas była mowa głównie o zmianach EEG, jako że zmiany te najlepiej odzwierciedlają procesy zachodzące podczas snu. Wspomniano też o wahaniach napięcia mięśniowego i ruchach gałek ocznych. A co się dzieje z resztą organizmu?

Read More

Strach przed snem

Coraz więcej osób doświadcza i ma problemy ze snem, gdzie najczęściej jest to bezsenność lub zaburzenia snu. Ciągłe zmęczenie, szkodliwe nawyki, zero odpoczynkuw nocy mogą prowadzić do chorób psychicznych. Jednym z coraz częściej spotykanych zaburzeń jest lęk przed snem. Objawy tej dolegliwości to niepokój przed pójściem do łóżka, a także ataki paniki podczas prób zaśnięcia. Strach przed zasypianiem prowadzi do problemów ze zdrowiem. U danej osoby pojawia się większa skłonność do irytacji, problemy ze świadomością i inne kłopoty, które są wynikiem braku właściwego wypoczynku w nocy. Jak wszystkie fobie, lęk przed snem nie ma zwykle racjonalnego wytłumaczenia. Niektóre osoby boją się, że jeśli położą się do łóżka, z pewnością umrą i już z niego nie wstaną...

Read More

Narkolepsja i nadmierna senność cz. 2

I u zdrowych się zdarza, że pod wpływem zatrważających wieści kolana się uginają. Ta fizjologiczna reakcja jest w narkolepsji jakby wyolbrzymiona. Innym objawem jest porażenie przysenne. Chory nie może się ruszyć podczas zasypiania lub budzenia, jest w ciągu kilku sekund lub minut jak sparaliżowany. Towarzyszy temu silny lęk. Wreszcie u niektórych pacjentów występują podczas zasypiania lub budzenia się wyjątkowo barwne, niejednokrotnie wypełnione lękiem przeżycia, przypominające marzenia senne 2. Tak zwane omamy hipnagogiczne (przyp. tłum.).

Read More

Omamy nocne

Mając omamy nocne, czyli kolejne zaburzenie snu, możemy czyc się dziwnie, niespokojnie i mieć ogólne problemy ze snem. Możemy je nazwać również urojeniami. Urojenia są często traktowane jako sen lub koszmar nocny. Jednak kiedy nieprzyjemne doświadczenie było tylko snem, dana osoba budzi się z poczuciem strachu, będąc przy tym świadoma na przykład tego, która jest godzina. Z kolei osoba, która przeżywa urojenia, nie wie, czy śpi czy nie. Omamy pojawiają się zwykle tuż po zaśnięciu lub na chwilę przed obudzeniem. Omamy nocne to poważna dolegliwość, której nie warto lekceważyć. Osoba, która doświadcza urojeń podczas snu, powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza, ponieważ bez interwencji lekarskiej omamy mogą stawać się coraz bardziej poważne...

Read More

Gdzie się znajduje wewnętrzny zegar?

„Mimoza zależy od słońca i dnia: liście i pędy opadają pod wieczór, tak samo jak wtedy, gdy się rośliną tą potrząśnie lub tylko dotknie. Pan de Mairan odkrył, że słońce i otwarta przestrzeń wcale nie są niezbędne, aby wystąpił ten fenomen, reakcje mimozy są tylko nieco mniej żywe, gdy trzyma się ją w ciemności. Roślina nadal otwiera się za dnia i zamyka pod wieczór na całą noc… Mimoza stosuje się do słońca, nie mając o nim żadnych wiadomości… [Pan de Mairan] zachęca botaników i fizyków, aby zajęli się tą sprawą, choćby uprzednio interesowały ich inne zagadnienia. Obiektywna fizyka, a jest nią tylko fizyka doświadczalna, bardzo wolno posuwa się naprzód” f

Read More

Ocena działania leków nasennych – kontynuacja

Na następnym rysunku (5.2) przedstawiono wyniki jednej z obiektywnych metod oceny snu. Umieszczony na nadgarstku aparat pomiarowy mierzy nasilenie ruchów. Aparat ten przez całą noc liczy ruchy ciała w odcinkach czasu trwających 7,5 minuty. Na wykresie nocy z placebo widzimy, że po zaśnięciu występuje okres całkowitego spokoju, są także okresy większego i mniejszego nasilenia ruchów. Poniżej przedstawiono noc po zażyciu środka nasennego z grupy benzo- dwuazepiny. Okres całkowitego spokoju w pierwszej części nocy jest wyraźnie przedłużony. Sen po środkach farmakologicznych jest spokojniejszy nie tylko subiektywnie, rzeczywiście charakteryzuje się mniejszą ilością ruchów.

Read More

O pochodzeniu słowa „sen”

Niemieckie słowo Schląf (sen) jest pochodzenia starogermańskiego i wywodzi się od czasownika schjąfen (spać), w języku gockim sleps, w staro- i średnio-wysoko-niemieckim sląf. Także holenderskie sluap i angielskie sleep mają ten sam źródłosłów. Schląf en znaczyło pierwotnie tyle, co zwiotczeć, stać się słabym, bezsilnym. Będzie jeszcze mowa o tym, jak we współczesnych badaniach naukowych zwiotczenie mięśni jest ważnym parametrem pozwalającym wyróżniać poszczególne stadia snu.

Read More

Zapis EEG podczas snu i czuwania

Nawet po wielu latach pracy za każdym razem można być zafascynowanym bezpośrednią obserwacją procesów zachodzących podczas snu. W trakcie zasypiania regularny rytm alfa, właściwy dla stanu czuwania, przechodzi w szybkie rytmy niskonapięciowe. Nieco później pojawiają się fale wolne o coraz wyższej amplitudzie i coraz dłuższym czasie trwania, fale te w miarę upływu czasu stają się głównym składnikiem zapisu. Zmiany powyższe, typowe dla snu, opisali już w latach mózg gałki oczne mręsme

Read More

Bezsenność: choroba społeczna

Pani M„ w wieku lat 56, od dłuższego czasu cierpi na bezsenność. Gdy o jedenastej położy się do łóżka, przez niemal dwie godziny nie może zasnąć. Rozpamiętuje wszystko, co się zdarzyło w ciągu dnia, wszystkie kłopoty: sprzeczki z kolegami w pracy, słony rachunek od dentysty, który niedługo trzeba zapłacić, chorobę matki. Pani M, nie może się uspokoić, wciąż roztrząsa te sprawy, a sen nie nadchodzi. Codziennie kładzie się do łóżka z lękiem, że nie będzie mogła zasnąć. O 6.30 dzwoni budzik i trzeba wstawać, a przecież czuje się zmęczona i rozbita. Cały ranek nie może się skupić, jest skwaszona, zdenerwowana i pobudzona. Często myśli: „Gdybym tylko przez parę dni mogła się wyspać, byłabym innym człowiekiem”. Próbowała zwalczać bezsenność różnymi sposobami. Przez pewien czas przyjmowała środki nasenne, zapisane przez lekarza. Zasypiała po nich szybciej, ale rano była spowolniała i osłabiona, wreszcie któregoś dnia zdrzemnęła się w autobusie po drodze do pracy. Po pewnym czasie leki przestały działać. Próbowała się obyć bez nich, ale po odstawieniu tabletek bezsenność znacznie się pogłębiła. Nie mogła zasnąć do trzeciej nad ranem, a gdy się wreszcie zdrzemnęła, to wkrótce i tak się zaraz budziła.

Read More

Czy istnieje ośrodek snu REM?

Na początku lat sześćdziesiątych Jouvet wykrył, że uszkodzenie pewnych okolic mostu {rys. 8.1) powoduje całkowite zniesienie snu REM. Na podstawie tego odkrycia, a także wyników innych doświadczeń, doszedł do wniosku, że okolice te stanowią podłoże anatomiczne snu R EM. Może przypomnimy sobie teraz charakterystyczne cechy snu REM. W zapisie EEG występują niskonapięciowe lale szybkie, podobnie jak w czuwaniu stwierdza się też szybkie ruchy gałek ocznych. Napięcie mięśniowe jest znacznie obniżone, od czasu do czasu tylko pojawiają się skurcze mięśni. Czy wszystkie te objawy mają wspólne podłoże anatomiczne, czy też są wyrazem wzbudzenia różnych układów? Dalsze, niezwykle interesujące doświadczenia przemawiają za drugą z wymienionych hipotez. Mianowicie, gdy uszkodzi się pewne struktury w obrębie mostu, zwierzę doświadczalne (w omawianym przypadku jest to kot) zapada w sen REM, ale napięcie mięśniowe nie jest obniżone Kot trzyma głowę prosto, podąża za nie istniejącymi przedmiotami, chwyta je, ucieka przed nimi, przejawia agresję lub lęk. Wygląda to tak, jakby tak samo jak człowiek przeżywa! we śnie REM marzenia senne i wskutek zachowanego napięcia mięśni mógł brać w nich czynny udział.

Read More

Porażenie przysenne

Porażenie przysenne jest naturalnym stanem fizjologicznym, pojawiającym się podczas zasypiania. Ma ono zapobiegać wykonywaniu przypadkowych ruchów ciała, dzięki niemu człowiek nie biegnie np. za uciekającym mu we śnie królikiem. Polega na zwiotczeniu mięśni i czasowej niezdolności do poruszania się i mówienia.Paraliż przysenny to zazwyczaj objaw izolowany. U 40 proc. zdrowych ludzi pojawi się co najmniej raz w życiu. Jako nawracający epizod u 6 proc. Co ciekawe, porażenie jest również jednym z objawów poważniejszych zaburzeń, takich jak narkolepsja. Podczas paraliżu przysennego zazwyczaj ma się wrażenie, że człowieka ogarnia niemoc, nie można się ruszać, mówić, otworzyć oczu, mięśnie są całkowicie rozluźnione, opada żuchwa. Towarzyszą temu nieprzyjemne doznania fizyczne, np...

Read More